Nhện tơ dệt áo

Trên cây nhãn cổ thụ, dưới tán lá xanh là ngôi nhà nhỏ xinh của hai mẹ con nhà Nhện. Cô Nhện Tằm nổi tiếng khắp xóm cây Nhãn với đôi chân dệt vải nhanh và khéo léo. Mỗi sáng, cô hăng say quay tơ, dệt nên những tấm lụa óng ánh sắc màu.

Nhờ sự siêng năng, chăm chỉ, trong thời gian ngắn, cô đã dệt đầy nhà những sấp vải. Cô Nhện Tằm cặm cụi xếp từng tấm vải vào xe, chuẩn bị mang đến chợ Hoa Hồng. Nơi ấy các loài côn trùng quý tộc thường ghé mua sắm. Trước khi rời đi, cô Nhện Tằm bước ra cửa, không quên quay lại dặn con:

“Nhện Tơ à, mẹ đi bán vải chuyến này dài ngày. Đồ ăn mẹ đã để sẵn trong tổ. Con phải ăn uống điều độ và nhớ tiết kiệm nhé.”

Nhện Tơ ngái ngủ, uể oải gật đầu. Mẹ Nhện Tằm khó nhọc đẩy chiếc xe vải chất đầy rồi chầm chậm rời đi.

Đã hai tháng trôi qua, nhưng mẹ Nhện Tằm vẫn chưa trở về từ chợ Hoa Hồng. Ở nhà, Nhện Tơ sống một mình, tha hồ làm mọi điều mình thích. Nhện Tơ ăn uống vô độ, lúc thì chọn món ngon nhất ăn vội vàng, lúc lại bỏ dở cả một ổ trứng kiến chỉ vì không thích mùi. Không ai bảo ban, không ai nhắc nhở, Nhện Tơ ngày càng vô tâm.

Một trưa nắng rát, Chuồn Chuồn Kim bay qua căn nhà của Nhện Tơ với đôi cánh mỏi rã rời. Trong nhà Nhện Tơ mùi thức ăn thơm lừng tỏa ra, khiến ánh mắt Chuồn Chuồn Kim hấp háy vì khát và đói.

“Bạn ơi, mình xin một ít nước và chút gì ăn đỡ bụng thôi…”

Nhện Tơ ngó qua khe tơ dày, thấy Chuồn Chuồn Kim, bèn đáp gọn lỏn:

“Nhà tớ hết sạch đồ ăn rồi!”

Nói rồi, Nhện Tơ quay vào, chậm rãi nhấm nháp bánh trứng kiến thơm lừng.

Chuồn Chuồn Kim lặng đi. Cậu vội quay đầu, rồi gắng sức bay tiếp, tìm đến nhà Chuồn Chuồn Ớt. Nhưng chưa kịp gọi cửa, cậu đã kiệt sức, lả đi, nằm bất động trên thềm lá. Tin ấy lan nhanh khắp cây nhãn già.

Gió cuối thu rít qua những kẽ lá, mang theo hơi lạnh của mùa đông đang đến thật gần. Nhưng sang tháng thứ ba, mẹ Nhện Tằm vẫn chưa trở về. Trong tổ, Nhện Tơ ôm bụng đói rỗng, gục trên chiếc mạng tơ đã ngả màu xám bạc.

Tất cả những đồ ăn khô và bánh trứng kiến mà mẹ chuẩn bị đã hết từ lâu. Do cái tính phung phí và kén chọn khiến Nhện Tơ chẳng còn gì để ăn.

Lấy hết can đảm, Nhện Tơ quyết định đến nhà bác Chuồn Chuồn Ớt. Cậu run rẩy chạm vào tấm lá khô trước hiên nhà, khẽ gọi:

– Bác ơi! cho cháu xin chút đồ ăn, cháu đói lắm…

Bác Chuồn Chuồn Ớt ngó ra, đôi mắt tròn khẽ hẹp lại. Giọng bác khô khốc:

“Nhện Tơ à, cháu còn nhớ hôm Chuồn Chuồn Kim đói lả mà cháu chẳng cho chút gì không? Nhà bác giờ không còn chút thức ăn nào cả.”

Nhện Tơ lặng người, cảm thấy gió đông buốt giá không lạnh bằng lời nói của bác. Cậu cúi đầu, lủi thủi quay về. Lần đầu tiên trong đời, trái tim cậu nhói lên một điều gì đó lạ lẫm. Nhện Tơ thấy ân hận vô cùng.

Trời mỗi ngày một lạnh hơn. Những giọt sương sớm đọng trên mạng tơ, lấp lánh như những viên băng nhỏ. Nhện Tơ gõ cửa nhà bác Kiến xin ăn nhưng nhận được cái lắc đầu từ chối nhẹ nhàng. Nhện Tơ thất thểu đi về phía nhà bác Ong Nâu, hy vọng cuối cùng. Bác Ong ngẫm nghĩ một hồi, rồi chậm rãi nói:

“Ta nghe nói nhà Nhện các cháu có truyền thống dệt rất khéo, lại có tơ đẹp. Bé Ong Gầy nhà bác còn nhỏ, mà mùa đông năm nay lạnh lắm. Nếu cháu có thể dệt cho thằng bé một chiếc áo ấm bằng tơ, bác sẵn lòng chia phần mật ong và bánh phấn hoa cho cháu đấy.”

Nhện Tơ nghe mà tái cả mặt. Từ trước đến nay, cậu chỉ dệt qua loa. Còn dệt áo thật sự, cần sự tỉ mỉ cậu chưa từng làm. Nhện Tơ ngập ngừng định từ chối, nhưng cái bụng đói sôi lên. Nghĩ đến việc không có đồ ăn, mình sẽ chết đói. Nhện Tơ cúi đầu, khẽ nói:

“Cháu sẽ cố gắng hết sức”

Ban đầu, Nhện Tơ loay hoay với những sợi tơ mà chẳng biết phải làm thế nào. Cậu căng tơ lên khung cửi, nhưng chúng cứ chùng xuống, không ngay ngắn được. Những sợi tơ mảnh mai lúc thì đứt ngang, lúc lại rối tung như một mớ hỗn độn. Nhện Tơ thử kéo căng một sợi, nhưng vừa buông tay, nó đã xoắn lại thành nút thắt chằng chịt. Nhện Tơ gỡ ra, nhưng càng gỡ, tơ càng rối hơn. Đôi chân nhỏ xíu run run vì căng thẳng. Lần thứ ba, Nhện Tơ cố gắng thật chậm rãi, nhưng bàn chân vẫn không đủ khéo léo. Một đường tơ bị đứt, cậu giật mình. Cả buổi sáng trôi qua, mà trên khung cửi chỉ là những mảnh tơ rối bù.

Nhện Tơ nhìn lại thành quả, không phải chiếc áo ấm đẹp đẽ như bác Ong Nâu mong muốn, mà chỉ là một mạng nhện chắp vá, lủng chỗ này, rách chỗ kia. Cậu ngồi thừ bên tấm tơ rối, cảm giác bất lực dâng lên. Đến trưa, đầu óc choáng váng, bụng đói lả, Nhện Tơ gục xuống khung cửi lúc nào không hay. Trong giấc mơ, hình ảnh mẹ Nhện Tằm hiện về, vẫn dáng ngồi quen thuộc ấy, vẫn đôi chân thoăn thoắt không nghỉ. Tấm lưng gầy run run giữa những sợi tơ óng ánh. Một lúc sau, gương mặt mẹ hiện rõ, hiền từ nhưng đầy mệt mỏi. Nhện Tơ nghe như mẹ thì thầm:

“Mỗi sợi tơ đều là công sức, nên phải làm một cách chậm rãi và tỉ mỉ”.

Bừng tỉnh, Nhện Tơ lặng lẽ ngồi dậy, nước mắt rưng rưng. Bụng đói cồn cào, nhưng cậu vẫn cố gắng gượng dậy. Nhện Tơ khẽ uống một giọt nước còn đọng lại ở đầu lá, rồi quay vào tủ lấy ra cuốn “Bí quyết dệt tơ nhà Nhện” của mẹ. Lần đầu tiên, Nhện Tơ đọc nó một cách nghiêm túc. Mắt dán vào từng trang, miệng lẩm nhẩm từng bước.

Tay còn vụng về, tơ còn rối rắm, nhưng lần này, cậu không bỏ cuộc. Nhện Tơ gỡ, đan lại. Từng chút, từng chút một…

Chiều buông, bác Ong Nâu ghé thăm, mang theo một ít mật và bánh cỏ cho Nhện Tơ.

“Cháu làm tới đâu rồi đó?” – bác hỏi nhẹ nhàng.

Nhện Tơ lí nhí đưa ra một bên tay áo nhỏ xíu, còn dở dang:

“Cháu đang cố gắng làm bác ạ.”

Sau ba ngày miệt mài bên khung cửi, Nhện Tơ cuối cùng cũng hoàn thành chiếc áo đầu tiên trong đời. Dù đôi chân vẫn lóng ngóng, đôi mắt cay xè vì thiếu ngủ, nhưng trái tim cậu đập loạn nhịp.

Nhện Tơ ôm chiếc áo tơ mang sang nhà bác Ong Nâu, trong lòng hồi hộp.

Thế nhưng, khi bé Ong Gầy khoác thử… chiếc áo lại quá rộng! Bay lên thì tay áo vướng cánh, chui qua lại mắc gấu áo. Nhện Tơ thở dài thườn thượt:

“Cháu… cháu mang về sửa lại ạ.”

Bác Ong Nâu nhìn bóng Nhện Tơ lặng lẽ bước đi, lòng bỗng thoáng buồn. Nhưng bác lắc đầu, giữ vững nét mặt nghiêm nghị:

“Ngày xưa cháu từng coi thường công sức của mẹ cháu… Bây giờ, có lẽ chính cháu mới hiểu rằng mẹ cháu đã vất vả nhường nào.”

Tối hôm đó, dưới ánh trăng vằng vặc, Nhện Tơ tháo từng mũi đan, ngồi chỉnh sửa từng đường tơ nhỏ nhất.

Lần này, Nhện Tơ còn cẩn thận đo đúng vóc dáng của Ong Gầy bằng sợi cỏ khô, rồi học cả kỹ thuật “gấp tơ ba nhịp” trong sách mẹ dạy. Sáng hôm sau, bé Ong Gầy mặc chiếc áo mới sửa vừa vặn như in. Em thích quá, vù vù bay vòng quanh cả khu nhãn, khoe chiếc áo tơ óng ả. Đúng lúc ấy, Chuồn Chuồn Kim bay ngang qua. Nhìn thấy chiếc áo đẹp, bé vội bay về nhà, vừa thút thít vừa nhõng nhẽo:

“Mẹ ơi… con cũng muốn áo tơ như bạn Ong Gầy!”

Thế là bác Chuồn Chuồn mẹ đập nhẹ chiếc cánh mỏng manh, mang theo giỏ lá chứa đồ ăn ngon sang gặp Nhện Tơ.

“Nhện Tơ à, con làm thêm một chiếc áo cho bé Kim nhé. Bác trả công bằng thức ăn ngon đây.”

Lần này, Nhện Tơ không đắn đo nữa. Cậu mỉm cười và gật đầu thật nhẹ.

Tin Nhện Tơ nhận dệt áo lan đi khắp cây nhãn. Ai ai cũng đến đặt Nhện Tơ dệt áo chuẩn bị cho mùa đông sắp tới. Nghe vậy, lão Bọ Cạp, sống ở gốc cây Nhãn khịt khịt râu mép, gật gù:

“Hừm, mình cũng cần cái áo. Mùa đông này phải sang bãi đá thăm họ hàng. Lạnh lắm, mà áo của mình cũ rồi.”

Sáng hôm sau, lão Bọ Cạp leo lên cây, đến trước nhà Nhện Tơ gõ lên mạng tơ một cách… rất cộc cằn:

“Nhện con! Dệt cho ta một cái áo ba lớp, chừa chỗ cho đuôi, đừng để vướng càng! Nhớ là không xù lông làm ngứa lưng đấy!”

Nhện Tơ nghe vậy chỉ cười nhẹ. Nếu là trước kia, hẳn cậu đã gắt lại hay làm bộ làm tịch. Nhưng giờ, Nhện Tơ lễ phép mời lão vào, đo đạc cẩn thận, còn ghi chú riêng: “Phần bụng nhớ để rộng chút cho…”

Sau nhiều đêm thức trắng, tốn công dệt tỉ mỉ, Nhện Tơ cuối cùng cũng hoàn thành chiếc áo mùa đông cho lão Bọ Cạp. Cậu nâng niu gói lại trong chiếc lá khô, mang xuống tận chỗ ở của lão Bọ Cạp.

Lão Bọ Cạp mặc thử. Áo vừa vặn, ấm áp, có khe cho cả đuôi cong và đôi càng to bự. Lão vô cùng ưng ý, gật đầu gọn lỏn:

“Ừm, được đấy. Thôi, về đi. Ta không có đồ ăn trả công cho cháu đâu.”

Nhện Tơ tròn xoe mắt:

“Dạ… nhưng… bác đã hứa trả cháu chút thức ăn mà…”

Lão Bọ Cạp nhướn càng:

“Hứa là hứa, giữ lời là chuyện khác. Hay là… muốn ta chích nhắc nhở cái cho nhớ luôn?”

Nói rồi, lão uốn cong đuôi, làm Nhện Tơ giật lùi mấy bước.

Nhện Tơ, chân tay vẫn run, nhưng mắt ánh lên quyết tâm:

“Cháu đã dệt chiếc áo bằng bao nhiêu đêm thức trắng. Nếu bác không giữ lời, thì không ai ép được… Nhưng từ giờ, cháu sẽ không bao giờ dệt cho bác nữa.”

Lão Bọ Cạp hơi chột dạ, quay ngoắt vào trong, đóng sầm cửa. Nhện Tơ ôm cái bụng trống rỗng, mắt ngân ngấn nước, lặng lẽ bước về tổ, gió đông dường như lạnh hơn mọi hôm.

Lão Bọ Cạp khoác chiếc áo tơ bóng mượt, ngạo nghễ bước ra khỏi hang. Lão rảo bước qua suối cạn, men theo vách đá rêu, hướng thẳng đến xóm Bờ Đá, nơi họ hàng lão sinh sống.

“Mặc áo mới này, thiên hạ nhìn ta khác hẳn!” – Lão cười khè khè.

Nhưng… đời không như mơ. Giữa lúc lão đang đi ngang đám cỏ lau lưng đồi, một tiếng “vù” xé gió, rạch ngang đầu lão. Đôi cánh rộng như chiếc quạt lá đáp xuống trước mặt. Đó chính là cô Cú Mèo.

Cô Cú Mèo xòe cánh, đôi mắt vàng rực đầy giận dữ:

“Ngươi còn nhớ cú con của ta không?”

Bọ Cạp tái mét. Nhớ chứ… Nhớ rất rõ là khác. Hồi ấy, chỉ vì một lần cãi vã vô lý, lão đã trích nọc vào cánh cú con, khiến chim nhỏ rơi khỏi tổ, bị gẫy cánh trong đêm gió lớn. Cô Cú Mèo giận đến thề rằng nếu gặp lại Bọ Cạp sẽ dạy cho lão ta bài học.

Hôm nay, khi nhìn thấy chiếc áo tơ bóng mượt kia, cô càng thêm giận dữ:

“Ngươi đi khoe khoang áo mới như thể chưa từng hại ai sao?”

Lão lùi một bước, rồi hai bước. Nhưng… không còn đường lùi.

Bọ Cạp dồn đứng thở dốc bên sườn đồi. Sườn đồi trơn trượt khiến lão mất đà… và rơi tọt xuống một chiếc xe đẩy to, chở đầy tơ óng ánh!

Đó là xe của mẹ Nhện Tằm! Cô vừa từ chợ Hoa Hồng quay về, mang theo những tấm tơ dệt kỹ, xếp gọn gàng trong những bó lá lớn. Cú Mèo bay theo, nhưng tìm mãi không thấy Bọ Cạp đâu, liền mổ bừa vào giữa đám vải tơ lụa.

Nhưng lớp tơ mềm mại, bồng bềnh đã đỡ lấy mọi cú mổ. Nhờ vậy, Bọ Cạp thoát được kiếp nạn. Lão nằm run rẩy bên trong, im phăng phắc, không dám thở mạnh. Một lúc sau, Cô Cú Mèo mệt mỏi, thở hắt ra, giận dỗi bay đi. Chỉ đến khi an toàn, Bọ Cạp mới khẽ nhô đầu lên khỏi lớp tơ mềm, ánh mắt vẫn còn hoảng hốt.

Sau cơn chạy trốn hú vía, Bọ Cạp đứng thở dốc, chiếc áo tơ trên lưng vẫn nguyên vẹn. Lão biết rõ, nếu không nhờ lớp tơ ấy, lão đã chẳng thể thoát khỏi cơn thịnh nộ của Cú Mèo.

Lần đầu tiên, lão cảm thấy trái tim mình mềm ra như chính lớp tơ mỏng đang ôm lấy lưng. Lão đến trước mặt chị Nhện Tằm, giúp chị xếp đống vải tơ lên xe. Miệng lí nhí:

“Biết ơn chị nhiều lắm!”

Nhện Tằm ngạc nhiên nhìn lão khoác chiếc áo với những sợi tơ lấp lánh quen thuộc, khẽ nghiêng đầu hỏi:

“Anh có áo đẹp ghê! Mẫu này giống mẫu nhà tôi dệt hồi cuối thu năm ngoái cơ mà? Anh lấy ở đâu vậy?”

Bọ Cạp rung râu lúng túng, đáp:

“Là… là con chị… … nó dệt đấy. Tôi… có lỗi với cháu.”

Nghe hết câu chuyện của Bọ Cạp, cô Nhện Tằm rưng rưng nước mắt. Ánh nắng xuyên qua kẽ lá, chiếu lên gương mặt cô, khiến nụ cười cô rạng rỡ.

Bọ Cạp cúi đầu thật thấp, nói chậm rãi:

“Xin lỗi… và… tôi xin mua hết số vải tơ chị còn tồn. Coi như… lời cảm ơn vì đã cứu tôi… và vì lời xin lỗi vì tôi đã quỵt tiền công sức của con chị.”

Chị Nhện Tằm chỉ cười nhẹ, gật đầu đồng ý. Chiều hôm đó, cả xóm trên cây nhãn rộn ràng tiếng cười. Nhện Tơ thấy mẹ về, lòng vui như mở hội. Mọi người mặc áo Nhện Tơ dệt, bay đến khen Nhện Tằm thật khéo dạy con. Nhện Tằm nhìn Nhện Tơ trưởng thành hơn, lòng trào dâng hạnh phúc.

Dưới gốc nhãn, Bọ Cạp ngồi cặm cụi gói từng cuộn tơ đem chia cho các họ hàng ở xóm hang đá, miệng thì thầm:

“Có những thứ không thể mua bằng tiền…”

 N.T