Lê Thị Hiệp (Trường CĐSP Trung ương)
Mới đây tôi về quê nhân ngày giỗ của ngoại, và sau khi đã cùng các cậu, các mợ sửa soạn mâm cơm cúng ngoại, tôi ghé nhà để thăm cha xem sức khỏe ông có được tốt như bữa tháng trước tôi về không…(?!).
Kể từ khi mẹ mất cách nay gần 3 năm, hầu như tháng nào tôi cũng trở về thăm cha ít nhất 1 lần, bởi nếu như trước đây khi mẹ còn sống thì có thể vài tháng tôi mới ghé nhà, bởi dù sao cha cũng có nhiều niềm vui tuổi già bên cạnh mẹ, được bàn tay của mẹ chăm sóc, lo cơm nước cho cha ăn hàng ngày, dẫu sức khỏe của mẹ cũng không khá hơn cha. Khi mẹ mất trước như vậy, cha càng đơn côi buồn tủi, dẫu có vợ chồng người em út của tôi ở ngay sát cạnh nhà lo trách nhiệm chăm sóc cha, nhưng mỗi lần về nhà, trông thấy cha, tôi luôn cảm nhận được từ trong sâu thẳm đôi mắt mờ đục của cha một nỗi buồn xa xăm, khi tôi biết lúc nào cha cũng cô quạnh, buồn tủi và nhớ bóng hình mẹ.
Mỗi lần trở về nhà, được nhìn thấy cha mạnh khỏe là tôi vui mừng khôn xiết, song khi ngước nhìn di ảnh của mẹ trên bàn thờ là tự dưng hai hàng lệ từ khóe mắt tôi cứ tự khắc tuôn ròng, không ngừng nghỉ. Nhất là lúc vào căn buồng nơi mà khi còn sống mẹ vẫn ngủ trên chiếc giường tre mộc mạc, nhìn thấy chiếc nón lá và tấm áo tơi treo ngay ngắn trên 2 chiếc đinh trên bờ tường, thì trong tôi luôn nghẹn ngào vì thương nhớ mẹ. Mẹ tôi là một người phụ nữ chịu thương chịu khó, vất vả cả đời vì chồng vì con. Quanh năm mẹ chăm chỉ làm lụng, bán mặt cho đất, bán lưng cho Trời, quần quật lao động nơi ruộng đồng, với mong muốn kinh tế gia đình khấm khá, các con được ăn học đến nơi đến chốn. Ngày mẹ còn trẻ, ngoài việc đảm đương gần mẫu ruộng khoán của HTX, kết hợp chăn nuôi lợn, gà tại nhà, thì vào khoảng thời gian nông nhàn trong năm, mẹ tôi cũng đâu có nghỉ ngơi, mà bà vẫn lên phố huyện để chờ kiếm viêc làm thuê làm mướn lấy tiền lo cho bao nhiêu chi tiêu sinh hoạt của gia đình. Suốt quãng đời ấu thơ của mình, tôi chưa bao giờ thấy mẹ được sung sướng. Mẹ toàn nhường cơm sẻ áo cho chồng, con, còn mình thì luôn ăn đói, ăn khoai ăn ngô, mặc thì quần áo vá chằng vá đụp…
Vâng, sở dĩ khi nhìn ngắm chiếc nón lá và tấm áo tơi tôi càng nhớ và thương mẹ nhiều hơn là vì, đây chính là 2 thứ đồ được coi là bất ly thân của người phụ nữ nông thôn tại các tỉnh Miền Bắc, Miền Trung nước ta nói chung, cũng như mẹ tôi nói riêng của cách đay vài thập kỷ về trước. Hai thứ đồ dùng này đã gắn bó với mẹ tôi trong suốt những năm cuộc đời, khi nó giúp che nắng che mưa, vì vậy khi mẹ mất, cha cũng như mấy anh chị em chúng tôi, đều thống nhất giữ lại 2 thứ kỷ vật rất đỗi thân thuộc đã hàng ngày theo mẹ ra đồng, đi chợ. Chiếc nón lá và tấm áo tơi, sau khi mẹ mất, tôi đã bao bên ngoài bằng một lớp nilon mỏng màu trắng để chống bụi, chống ẩm mốc, sau đó treo trang trọng phía cuối chiếc giường tre. Chiếc giường tre trong căn phòng của mẹ đó, từ ngày mẹ mất cha đã chuyển từ phòng ngoài vào ngủ ở đó, và tôi biết cứ mỗi khi mở mắt nhìn thấy chiếc nón lá và tấm áo tơi kỷ vật của mẹ, chắc chắn cha tôi cũng rất nhớ bóng hình của mẹ.
Thực ra thì, trải qua thời gian đã có rất nhiều những chiếc nón, những tấm áo tơi đã “đi qua” cuộc đời đầy gian nan vất vả của mẹ, khi chiếc nón này hỏng, tấm áo tơi kia cũ nát, mẹ lại mua mới để thay. Nón lá thì mẹ không tự tay khâu được, nhưng như tôi biết thì áo tơi lỡ tới độ rách hỏng, chỉ thi thoảng bận rộn công việc lắm mẹ mới mua ở ngoài chợ, còn thì bà đều mua lá cọ, mua sợi về tự chằm, khâu lấy. Mẹ còn bảo với tôi rằng: áo tơi mình tự tay chằm, khâu sẽ bền hơn áo tơi mua ở chợ. Quả đúng là vậy, khi mấy bà hàng xóm dùng áo tơi mua ở chợ luôn rách nát, hỏng trước áo tơi do mẹ tôi chằm cả một khoảng thời gian dài…
Vu Lan năm nay chả mấy chốc lại sắp tới, trước khi tạm biệt cha, rời nhà trở lại thành phố, tôi tần ngần dạo gót quanh ngôi nhà, khoảng sân, khu vườn, góc bếp, và ngắm nhìn chiếc nón lá, tấm áo tơi để tìm lại bóng hình của mẹ yêu dấu, và lúc này dòng nước mắt lại tuôn trào vì nhớ và thương mẹ…
