Ngày 10/8/2025 vừa qua, tại không gian Giovanni Tea (18 Đoàn Trần Nghiệp, Hà Nội), một buổi trao đổi quan trọng đã diễn ra giữa PGS.TS.BS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, và các thành viên của President Club – gồm các lãnh đạo doanh nghiệp hàng đầu tại HN. Buổi tọa đàm tập trung vào một dự án mang tính đột phá và nhân văn: đặt máy sốc điện tim tự động (AED) nơi công cộng. Đây là một sáng kiến đầy tham vọng nhằm thay đổi quan điểm về cấp cứu ban đầu trong cộng đồng, từ đó nâng cao cơ hội sống sót cho những người không may bị ngừng tim đột ngột.

Tầm quan trọng của những “phút vàng”

Theo BS Nguyễn Lân Hiếu, thay đổi quan điểm trong cấp cứu người bệnh trong cộng đồng là vô cùng cần thiết. Các nghiên cứu trên thế giới đã chỉ ra rằng, việc sơ cứu đúng cách có thể tăng tỷ lệ sống sót của người bệnh lên tới 30%. Một người bị ngừng tim, nếu thiếu máu lên não quá 5 phút, thì dù có được cứu sống cũng rất khó phục hồi, thậm chí có thể sống thực vật. Điều này cho thấy sự cấp thiết của việc phải hành động nhanh chóng và hiệu quả.

BS Hiếu chia sẻ trải nghiệm từ chuyến công tác tại Monaco 5 năm trước, khi ông thấy các máy AED được đặt công khai trên đường phố. Lúc đó, ông đã thắc mắc liệu những chiếc máy này có bị kẻ gian lấy trộm hay không. Tuy nhiên, sau khi tìm hiểu, ông nhận ra rằng “tính thiện trong con người rất lớn”. Kẻ gian có thể lấy cắp xe, hoặc các vật dụng đắt tiền, Cnhưng không ai lại lấy đi một chiếc máy cứu người. Điều này củng cố niềm tin về khả năng dự án có thể triển khai thành công tại Việt Nam.

Gần đây, sự ra đi của doanh nhân Hoàng Nam Tiến đã khiến nhiều lãnh đạo doanh nghiệp trong President Club quan tâm đặc biệt đến vấn đề này. Họ nhận thấy rằng, bất kỳ ai cũng có nguy cơ đột tử vì bệnh tim mạch, kể cả những người có vẻ ngoài khỏe mạnh. Chính vì thế, việc trang bị kỹ năng và công cụ cấp cứu ngay trong cộng đồng trở thành một nhu cầu cấp bách.

Thách thức và giải pháp

Dự án đặt máy AED nơi công cộng là một ý tưởng hay, nhưng không thiếu những thách thức. Thách thức lớn nhất không phải là vấn đề kinh phí, mà là sự thiếu hụt kiến thức và nguồn nhân lực được đào tạo bài bản. Nhiều người dân vẫn chưa phân biệt được đột quỵ và đột tử, chưa biết cách bắt mạch để xác định tình trạng người bệnh. Ngay cả ở các bệnh viện tuyến huyện, nhiều nơi còn chưa có máy sốc điện, cho thấy nhận thức về tầm quan trọng của thiết bị này vẫn còn hạn chế.

Tuy nhiên, BS Hiếu và các cộng sự đã có những giải pháp cụ thể:

• Xây dựng quy trình chuẩn: Các máy AED sẽ được dán kèm quy trình cấp cứu rõ ràng. Đồng thời, công nghệ AI sẽ được tích hợp để nhận diện và hướng dẫn người dùng qua các bước cấp cứu, cùng với một số điện thoại nóng để hỗ trợ tức thời.
• Đào tạo tình nguyện viên: Việc huấn luyện các tình nguyện viên tại các cơ sở y tế và doanh nghiệp sẽ được chú trọng. Những người này, sau khi được cấp chứng nhận, sẽ có thể trở thành những người đi đào tạo lại cho cộng đồng, tạo ra một mạng lưới cứu hộ lan tỏa.
• Phủ sóng thiết bị: Dự án sẽ triển khai theo lộ trình. Đầu tiên là khảo sát và phủ kín máy tại các đơn vị y tế. Tiếp theo là lắp đặt tại các khu vực xa điểm y tế và cuối cùng là tại các cơ sở mong muốn được hỗ trợ. BS Hiếu đặc biệt nhấn mạnh việc dồn nguồn lực cho các vùng sâu, vùng xa, nơi mà điều kiện y tế còn nhiều khó khăn.
• Huy động nguồn lực xã hội: Dự án này mang tính cộng đồng cao, do đó, việc khơi dậy tinh thần đóng góp của các doanh nghiệp và cá nhân là vô cùng quan trọng. Một số doanh nghiệp lớn như ngân hàng hàng đầu Việt Nam đã sẵn sàng đặt máy tại chính cơ sở của mình và huấn luyện nhân viên. Ngay tại buổi trao đổi, chủ thương hiệu Giovanni cũng cam kết đóng góp một số thiết bị cho các trung tâm y tế phường hay các hiệu thuốc lớn ở vùng sâu, vùng xa. Đây là những tín hiệu tích cực, cho thấy sự đồng hành mạnh mẽ từ cộng đồng doanh nghiệp.
• Ứng dụng công nghệ: Một ứng dụng trên bản đồ sẽ được phát triển để người dân có thể dễ dàng tìm thấy các điểm đặt máy AED và các tình nguyện viên trong khu vực, giúp việc cấp cứu trở nên nhanh chóng và hiệu quả hơn.

Tương lai của dự án

BS Hiếu tin rằng việc triển khai dự án không khó khăn như mọi người vẫn nghĩ. Thách thức lớn nhất là làm thế nào để thay đổi nhận thức, khơi dậy tinh thần học hỏi kỹ năng sơ cứu và sự đồng lòng của cộng đồng. Với sự hỗ trợ từ các doanh nghiệp, các cơ quan chức năng, và đặc biệt là tinh thần thiện nguyện của người dân, dự án này hoàn toàn có thể trở thành hiện thực.

Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm từ các nước đã làm hàng chục năm nay. Bắt đầu từ những bước nhỏ, từ việc trang bị máy AED tại chính các doanh nghiệp, các chung cư cao cấp, cho đến các địa điểm công cộng, chúng ta sẽ dần dần xây dựng được một mạng lưới an toàn, sẵn sàng ứng phó với những trường hợp khẩn cấp, từ đó bảo vệ sức khỏe và tính mạng cho người dân. Dự án của BS Hiếu không chỉ là việc lắp đặt những chiếc máy, mà còn là gieo mầm một tư duy mới: mỗi người dân có thể trở thành một cứu tinh, một điểm tựa vững chắc cho sức khỏe cộng đồng.

KBH